VẤN ĐỀ KHẮC PHỤC ÁC VẬN
Ác vận là những khoảng thời gian bất như ý trong đời người lao đao, tai nạn, thiếu tiền, thất bại.
Nhân sinh bất đắc ý sự thường bát cửu, nghịch cảnh bao giờ cũng nhiều hơn thuận cảnh.
Lão Tử chẳng đã nói:
- Thiên địa bất nhân dĩ vạn vật vi sô cẩu.
Cuộc đời như cụ Nguyễn Gia Thiều tả:
Mùi tục lụy lưỡi tê tân khổ
Đường thế đồ gót rỗ khi khu.
Thuận cảnh chỉ có thể gặp chứ không thể tìm hay cầu xin (khả ngộ bất khả cầu).
Không Tử bảo rằng nếu như có thể cầu được phú quý thì ta bằng lòng làm tên chăn ngựa.
Nghịch cảnh theo tướng pháp tuy không ngăn cản được nó nhưng có thể khắc phục được nó phần nào.
Tại sao?
Câu tục ngũ “Họa tòng khẩu xuất, đa ngôn đa quá”, có ý nói nếu kìm giữ mồm miệng thì đỡ phiền lụy, điều này đâu phải không có lý?
Kế cuối của 36 Kế là Tẩu vi thượng sách.
Chạy, chờ thời không xuẩn động là một hành vi khắc phục ác vận trên chính trị.
Căn cứ vào triết lý nhân sinh thì thuận cảnh hay nghịch cảnh đến với người ta qua 4 nguyên nhân:
a) Do thiên tai chi họa, họa gây nên bởi hiện tượng tự nhiên: lụt lội, hạn hán mất mùa, núi đổ, dông bão, tai nạn.
b)Do con người không thích ứng được với hoàn cảnh tự nhiên, với chế độ xã hội, với cuộc sống mới.
c Do sự tranh sống tương tàn tương sát
d)Do cá nhân dục vọng quá nhiều đến nỗi bị sa lầy như mê cờ, mê bạc, tự tử hay vong gia bại sản vì gái.
Nếu nhân loại không khắc phục được thiên tai nhân họa, kiến lập xã hội mới, chế ngự dục vọng quá nhiều thì đương nhiên nghịch cảnh nhiều hơn thuận cảnh.
Thế cho nên mới có thể nói rằng:
“Tam phần nhân sự thất phần thiên”.
Ác vận tới, con người khả dĩ khắc phục ác vận để giảm bớt mũi nhọn của ác vận.
Vô luận bọn dung tục phàm phu hay anh hùng hào kiệt ai ai cũng đều có thể nghịch cảnh và thuận cảnh. Mỗi người đứng một chỗ khác nhau nên Sở Ngộ không thể giống nhau.
Sinh ra đời vào lúc thái bình thịnh thế tất cuộc sống đỡ bấp bênh chìm nổi.
Sinh ra đời gặp lúc tao loạn nhiễu nhương tất cuộc sống đầy bất trắc.
Là con cái nhà phú hào thì thành thiên kim tiểu thư và công tử ấm sinh. Là con nhà nghèo đói thì luốc lem, rách rưới.
Đêm qua vừa được nói chuyện với tình nhân sáng ngày tỉnh dậy, vũ trụ nở muôn hoa. Tối hôm trước bị chó cắn sáng ngày tỉnh dậy đau đớn u sầu. Nghịch cảnh với thuận cảnh thật thiên hình vạn trạng. Đối với việc khắc phục ác vận nhà triết học Nietzsche chủ trương sức mạnh của nghị lực (volonté de puisssance) dũng cảm xông pha tạo thành con người siêu nhân. Nó cũng là triết lý lạc quan của hầu hết người phương tây mà sau này ta thấy ở các tác phẩm của Joseph Conrad, Jack London, Hemingway v.v…
Ngược lại với triết lý lạc quan siêu nhân ấy là tâm tư Kafka.
Còn ở phương Đông thì không bao giờ quên cái lẽ tùy thời, thời hành tắc hành thời chỉ tắc chỉ. Khắc phục ác vận là tiến thoái tồn vong cho nó hợp với cảnh ngộ.
Tướng pháp đề ra hai cách:
Xử thế thoái nhất bộ vi cao (xử thế lùi một bước là khôn).
Thiên bạc ngã dĩ phúc, ngô hậu ngô đức dĩ bồi chi (Trời làm mỏng phúc phận của ta, ta làm dày công đức để bù lại).
Suy ngẫm hai cách trên đây sẽ thấy cái triết lý nhân sinh của tướng mệnh học thật là thâm thúy vậy.
Thoái nhất bộ để tìm hiểu nguyên nhân thất bại rất cần thiết cho việc bầy keo khác.
Hậu ngô đức cốt để tranh thủ sự trợ lực của nhân tâm mà thực hiện phương châm lợi nhân tức là nền móng thực sự vững của lợi kỷ.
Ác vận ở đâu đến?
Để trả lời xin đọc một bài phú của Trần Di Hi:
Xét tâm thấy ngay kẻ thiện người ác
Nhìn hình có thể biết họa phúc
Ăn ở bất công con cháu vô lộc
Ngôn ngữ phản phúc sẽ chết vì phản phúc
Len lét, giâu giấu loại gian tham
Phổi bò ruột ngựa chẳng đáng anh hào
Tâm bình khí hòa con cháu tôn vinh
Tính chấp nhất tài thiên lệch thường gặp đại họa
Vô tình bội bạc dễ bần cùng
Luôn luôn nhớ gốc được nhiều dịp may
Trọng giàu khinh nghèo loại bất nhân
Kính già yêu trẻ tương lai tốt đẹp
Hay nói liều khó có tuổi thọ
Vong ân lại hay nhớ tiểu oán công danh nan thành
Đại phú đại quý không làm động tâm, phúc thọ vô cương
Lừa dối lừa gạt dù cho giàu sang cũng sớm tàn
Công bình chính trực chết làm thần
Mê hoa luyến tửu khổ vợ con
Chỉ biết lợi mình mà hại người, con cái bất hiếu
Ngu si ăn nói cục cằn khinh bạc, suốt đời bần cùng
Thông minh ngôn ngữ văn nhã thường dễ thông lọt
Trong lúc hoạn nạn biết tự thủ, chịu đọc sách
Có thể là trụ thạch triều đình
Hà tiện, chịu khó sẽ tiểu phú quý nếu có đởm lượng.
Xa xỉ, hoang tàn có thể là kỳ nhân nếu tài ba lỗi lạc
Làm chậm mà chắc không vội vã, người đáng tin cậy
Làm nhanh mà sáng suốt người tài cao tảo phát
Tri túc và tự mãn là hai thái độ khác nhau
Một kiêu căng nên tai họa, một khiêm nhường nên đắc phúc
Tài lớn với tài vặt không giống nhau
Một xông xáo hay thất bại, một ẩn trọng nên công thành
Quá cương việc thành nhưng dễ gặp họa
Quá nhu mọi sự khó thành nhưng sống yên ổn
Ở chỗ vui mà lộ vẻ buồn nhất sinh tân khổ
Lúc đang giận mà cười là gian tà thủ đoạn
Ưa khoe tài, khoe giỏi, lật đật đường công danh
Thích chê bai luôn luôn bị ghét
Chỉ trách người mà không trách mình loại khó chơi
Công cho người, lỗi mình nhận, mới là bạn tốt
Uốn ý mình cho việc đời được chu toàn, hậu vận hay
Cứ ý ta xông bừa bãi rồi sẽ gặp hung vong
Mặt dễ biến sắc, bạc phước
Kiên trì, nhẫn nại, hanh thông
Mừng giận vô lối, nhất sự vô thành
Chửi chê, không đâu tri giao đoạn tuyệt
Giúp người nghèo, đỡ người hoạn, tuy bây giờ nghèo nhưng phúc ở trời giáng xuống
Cam chịu bị người lừa dối, có con hốt nhiên đại phát
Thường nghĩ đến sự nhường một bước, cả đời an lạc
Hỷ nộ bất bình ư sắc thành danh còn lập đại công
Tuy nhiên kẻ đại gian cũng hỷ nộ bất bình hư sắc
Bị kiếm đâm dao chém bởi vì người quân tử quá cương cường và kẻ tiểu nhân tự đắc
Gieo mình xuống sông, thắt cổ tự ải bởi vì con trai
Tài kém gặp hiểm nguy, con gái khí thịnh mà bị áp bức
Tại sao đoản triết thân vong?
Tại nói lời bạc, làm điều bạc, lòng bội bạc sử sự bạc bẽo
Tại sao hung tai ác tử?
Vì đã âm tư hành động lén lút.
Tại sao về già không con nối dõi?
Vì tính tình quái dị, cô độc
Tại sao thành niên chôn con?
Vì tâm địa độc ác
Tại sao bị bệnh tật chết mau?
Vì sắc dục không hư.
Tại sao được bái tướng phong hầu?
Vì hoài bão cát trí trùm thiên hạ
Tại sao được ở nhà ngọc, cưỡi ngựa vàng?
Vì hành động thanh nhã, hình dung tú lệ.
Tại sao chỉ làm anh lại quèn?
Vì khí tướng tầm thường, gan dạ nhỏ bé
Họa phúc chẳng qua chỉ bởi người gọi đến, thiện báo ác báo như bóng theo hình, trồng đậu nên đậu trồng dưa thành dưa.
